6. KALKOGRAFIA
Kalkografia polega na prasowaniu kalki kopiującej (maszynowej lub ołówkowej) gorącym żelazkiem. Kalka może być odpowiednio spreparowana, wówczas ekspresja i charakter odbicia na papierze zależy od rodzaju, kształtu i struktury odbijanej kalki (np. skali i stopnia jej zagnieceń). Inny charakter ma kalkografia tworzona za pomocą wybranych rekwizytów. Najciekawsze efekty uzyskuje się, łącząc te dwa sposoby myślenia w jednej kompozycji.
Chociaż do pewnego stopnia można odcienie kalki kopiującej różnicować, jako że kalka jest dostępna w kolorze niebieskim, fioletowym i czarnym, jest to jednak technika raczej monochromatyczna. Dlatego też zaleca się, aby w malarskich etiudach nie tylko stosować wszystkie trzy odcienie kalki, ale też aranżować barwne podłoża (na przykład akwarelowe), łączyć kalkografię z innymi malarskimi i niekonwencjonalnymi technikami.
Pognieciona, a następnie rozprostowana kalka odwzorowuje na podobraziu w miejscach zagnieceń specyficzne (abstrakcyjne i koronkowe) tekstury. Można więc za jej pomocą kreować bogato rozgałęzione, przestrzenne i siateczkowate ornamenty o charakterze organicznym pokrywające dowolnej wielkości powierzchnię. Jest to jednak technika przydatna nie tylko do opracowywania płaszczyzn tła.
Można też wprowadzać do kompozycji mniej lub bardziej figuratywne, kształty. Odbijać za pomocą gorącego żelazka różne przedmioty i materiały, które mogą posłużyć nam za matryce i są odporne na wysokie temperatury. Przenosić na papier tekstury tkanin, kamieni, drewna, sznurka, nici, siatki czy trawy. Tworzyć z nich różnorodne kompozycje: zdyscyplinowane raporty, złożone multiplikacje i swobodne układy.
W tej metodzie, na wybraną matrycę, na przykład rozłożoną na twardej powierzchni jutę, kładziemy kalkę a na nią kartkę o niezbyt dużej gramaturze (może być odwrotnie, najpierw papier potem kalka) i prasujemy ją gorącym żelazkiem. Kalkę kopiującą, którą użyliśmy do odbicia tekstury układu przedmiotów, można użyć ponownie, odbijając ją na nowej kartce, np. papieru kredowego, uzyskując w nowej pracy efekt negatywu poprzedniej odbitki.
Wprowadzane do kompozycji kształty można wydzierać lub wycinać nożyczkami w kalce kopiującej i odbijać je żelazkiem na zabarwionym papierze, albo też wydobywać je za pomocą masek i szablonów ułożonych pomiędzy kartką papieru i kalką kopiującą, którą następnie prasujemy gorącym żelazkiem.
Ponadto można też w tej technice rysować na odwrocie kalki przyłożonej do papieru powierzchnią barwiącą, używając długopisu, ołówka, patyka lub innych narzędzi, uzyskując w ten sposób efekty podobne do monotypii i charakterystyczny dla innych technik graficznych charakter kreski.
IRMINA STATKIEWICZ
JULIA KOPAŃSKA
JULIA KOPAŃSKA
PATRYCJA LKEPCZAREK
MIRIAM PAWLĘGA
MAGDALENA PASZKOWSKA
WERONIKA KOSIŃSKA